Καινούργια γνώση από «παλιά» δεδομένα: Εντοπίζοντας την αλληλεπίδραση δελφινιών και ανθρώπων σε μακροχρόνια διάσταση για τo σχεδιασμό διαχειριστικών μέτρων

Abstract

Η παρούσα εργασία περιγράφει την αλληλεπίδραση δελφινιών και ανθρώπων στον ελληνικό χώρο σε μακροχρόνια διάσταση (2700 π.Χ έως σήμερα) προκειμένου να εντοπιστούν κοινά πρότυπα και τάσεις των ανθρωπογενών και περιβαλλοντικών πιέσεων στα δελφίνια, με σκοπό το σχεδιασμό μέτρων διαχείρισης και προστασίας. Όπως προκύπτει από τα δεδομένα της μελέτης, τα δελφίνια αποτελούν σημαντικούς οργανισμούς της ελληνικής ιστορικής και πολιτιστικής εθνικής κληρονομιάς καθώς η παρουσία τους είναι διαρκής σε όλες τις περιόδους του ελληνικού πολιτισμού, από το Μινωικό (2700 π.Χ) έως και τη σύγχρονη εποχή. Από τις πρώτες αναφορές για την παρουσία των δελφινιών στις ελληνικές θάλασσες, οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων περιγράφονται ως ειδυλλιακές, όμως από τα μέσα του 20ου αιώνα και έπειτα ο σεβασμός δίνει τη θέση του στον ανταγωνισμό. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, μαζί με την περιβαλλοντική υποβάθμιση, από τα τέσσερα είδη δελφινιών που ζουν στις ελληνικές θάλασσες τα τρία (Stenella coeruleoalba, Tursiops truncatus και Grampus griseus) να χαρακτηρίζονται τρωτά (vulnerable), ενώ το τέταρτο είδος (Delphinus delphis) να απειλείται με εξαφάνιση. Οι απειλές που αντιμετωπίζουν τα δελφίνια είναι κυρίως αποτέλεσμα ανθρώπινης αλληλεπίδρασης λόγω υπεραλίευσης, τυχαία παγίδευσης σε αλιευτικά εργαλεία, ξενοβιοτικές χημικές ουσίες και ασθένειες. Abstract

The present study describes the interaction between dolphins and humans in the Greek seas through in a long historical period (2700 BC to date) and identifies the anthropogenic and environmental threats that impacted on their populations. According to the results of this study, dolphins constitute important biota of the Greek historical and cultural national heritage, as their presence is constant throughout all periods of the Greek culture, from the Minoan (2700 BC) to the modern era. The first reports of dolphins’ presence in the Greek seas describe idyllic relationships between humans and dolphins. Unfortunately, since the mid-20th century, humans started competing dolphins for space and resources. As a result, three out of the four species of dolphins living in the Greek seas (Stenella coeruleoalba, Tursiops truncatus and Grampus griseus), are currently assessed as vulnerable, while the fourth of them (Delphinus delphis) is threatened with extinction. Dolphins population living in Greek waters, are facing serious threats as a result of human interaction due to overfishing, accidental entanglement in the fishing gears and exposure to toxic effects of xenobiotic chemicals that make them vulnerable to various diseases. The future of Greek dolphins depends on the enforcement and implementation of the relevant legislation, on actions aiming to prevent further decline of their populations, and on intensifying research efforts targeting in identifying more effective mitigation strategies.