Η γνώση των δασκάλων δημοτικής εκπαίδευσης για τις Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες και την Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής- Υπερκινητικότητα και η στάση απέναντι τους

Abstract

Οι Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες αποτελούν ένα σύνολο διαταραχών, που χαρακτηρίζονται από δυσκολία στην αντίληψη ή την παραγωγή τόσο του προφορικού, όσο και του γραπτού λόγου. Εμφανίζονται σε άτομα που έχουν τυπική ανάπτυξη και δεν χαρακτηρίζονται από ελλείμματα στα αισθητηριακά όργανα, κινητικές διαταραχές, νοητική υστέρηση και ψυχολογικά ή συναισθηματικά προβλήματα. Επίσης, η εκδήλωσή τους δεν σχετίζεται με το περιβάλλον του παιδιού, την κουλτούρα στην οποία ανήκει ή τους οικονομικούς περιορισμούς που πιθανόν να βιώνει. Στις ΕΜΔ περιλαμβάνονται η δυσλεξία, η δυσαναγνωσία, η δυσγραφία και η δυσαριθμησία. Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠ-Υ) είναι μια από τις πιο κοινές νευροαναπτυξιακές διαταραχές που εμφανίζονται σε παιδιά. Γίνεται εμφανής κατά τα πρώτα σχολικά χρόνια (έως τα επτά έτη). Χαρακτηρίζεται από υπερκινητική και παρορμητική συμπεριφορά, μειωμένο αυτοέλεγχο και απροσεξία. Τα συμπτώματά της εμφανίζονται σε τουλάχιστον δύο διαφορετικά περιβάλλοντα και μπορεί να εμφανιστεί σε συνδυασμό με άλλες διαταραχές, όπως ΕΜΔ, διαταραχές άγχους, σύνδρομο Tourette κ.α. Ο σκοπός της έρευνας ήταν να εξετάσει τις γνώσεις και τις στάσεις των δασκάλων πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης για τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ και ΕΜΔ. Συγκεκριμένα, εξετάστηκε εάν η εργασιακή εμπειρία ή η εκπαίδευση πάνω στις διαταραχές αυτές, επηρεάζει τη γνώση των συμμετεχόντων. Με τις ερωτήσεις που τέθηκαν, εξετάστηκαν οι γνώσεις τους για την αιτιολογία, την φύση, τη συμπτωματολογία και τα δημογραφικά στοιχεία των διαταραχών (π.χ. αναλογία αγοριών:κοριτσιών). Επιπλέον, οι ερωτήσεις που αφορούσαν στη στάση διερευνούσαν τον τρόπο με τον οποίο οι δάσκαλοι αντιμετωπίζουν τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ ή ΕΜΔ αναφορικά με τη συμπεριφορά τους εντός της σχολικής τάξης. Για την εκπόνηση της έρευνας χρησιμοποιήθηκε ερωτηματολόγιο σε ηλεκτρονική μορφή. Αυτό αποτελούταν από δημογραφικές ερωτήσεις, ερωτήσεις που αφορούσαν τη γνώση για τη ΔΕΠ-Υ και τις ΕΜΔ και ερωτήσεις που αφορούσαν τη στάση απέναντι στις διαταραχές. Οι ερωτήσεις γνώσης και στάσης ήταν κλειστού τύπου με υποχρεωτική απάντηση, όπου οι επιλογές ήταν «Συμφωνώ», «Διαφωνώ» και «Δεν Γνωρίζω». Οι δημογραφικές ερωτήσεις περιελάμβαναν και τις ερωτήσεις για το αν οι συμμετέχοντες έχουν λάβει εκπαίδευση για τη ΔΕΠ-Υ και τις ΕΜΔ, καθώς και τι είδους εκπαίδευση έχουν λάβει. Το ερωτηματολόγιο προέκυψε από την ανασκόπηση της ξενόγλωσσης βιβλιογραφίας. Για την σύνταξή του χρησιμοποιήθηκαν ερωτήσεις από δύο έρευνες, οι οποίες μεταφράστηκαν και προσαρμόστηκαν στην ελληνική γλώσσα. Στην έρευνα πήραν μέρος 50 δάσκαλοι δημοτικής εκπαίδευσης. Τα δεδομένα αναλύθηκαν με το λογισμικό SPSS 25ης έκδοσης, όπου πραγματοποιήθηκαν και κάποιες συσχετίσεις. Τα αποτελέσματα της έρευνας φανερώνουν ότι τα έτη εργασίας δεν σχετίζονται με τις γνώσεις των εκπαιδευτικών για την ΔΕΠ-Υ και τις ΕΜΔ. Επίσης, η εκπαίδευση για τις διαταραχές αυτές δεν επιφέρει περισσότερες γνώσεις πάνω σε αυτές. Τέλος, η εκπαίδευση πάνω σε μια εκ των δύο διαγνώσεων δεν συνεπάγεται γνώση για την άλλη διάγνωση. Από την άλλη, η στάση των εκπαιδευτικών απέναντι σε μαθητές με ΔΕΠ-Υ ή ΕΜΔ τείνει να είναι περισσότερο θετική.