Ιστορική εξέλιξη της αξιοποίησης των υγροτόπων & του σχετικού νομοθετικού πλαισίου

Abstract

Μεταξύ των σημαντικότερων ανθρωπογενών πιέσεων που δέχονται οι υγροβιότοποι είναι αυτές που αφορούν την γεωργική και την αστική επέκταση μαζί με τις αντίστοιχες υποδομές τους. Αυτό που σήμερα βέβαια θεωρείται απόλυτα καταδικαστέο δεδομένων των σημαντικών οικοσυστημικών υπηρεσιών των υγροτόπων, τους αμέσως προηγούμενους αιώνες ήταν ζητούμενο, καθώς, λόγω της διάδοσης της ελονοσίας, αυτές οι περιοχές θεωρούνταν καταραμένες. Παράλληλα είναι γνωστό ότι οι λικμνοθάλασσες, όπως και οι λίμνες, είναι φυσικά ευτροφικά οικοσυστήματα με μεγάλους ρθυμούς εναπόθεσης βιογενών αλλά και χερσογενών ιζημάτων, διαδικασίες οι οποίες στο βάθος του χρόνου περιορίζουν το βάθος και την έκταση τυος. Σκοπός της παρούσας διπλωματικής εργασίας είναι να προσεγγίσει τη μείωση της επιφάνειας τους και επίσης να εξετάσει το κατά πόσο το νομικό πλαίσιο συνέβαλε διαχρονικά στην ανάπτυξη των ανθρωπογενών πιέσεων στην Ελλάδα. Προς τούτο εκπονήθηκαν δύο μελέτες περίπτωσης : μία για την λιμνοθάλασσα Χαλικιοπούλου στην Κέρκυρα και μία για την Λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου, περιοχές με πολύ διαφορετικές ιστορικές καταβολές και παραδόσεις, όσον αναφορά τη χρήση των δημόσιων εκτάσεων. Από την μελέτη χαρτών και αεροφωτογραφιών των δυο περιοχών προέκυψε μέση μείωση υδάτινης της τάξης των 0,34%/y για την λιμνοθάλασσα Χαλικιοπούλου και 0,45%/y την Λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου από τις αρχές του 20 αιώνα , ενώ οι αντίστοιχοι ρυθμοί για τα τελευταία 77 έτη εκτιμούνται σε 0,23%/y και 0,18%/y αντίστοιχα. Οί ανθρωπογενείς επεκτάσεις εις βάρος της λιμνοθάλασσας αφορούν, κύρια τις παρόχθιες περιοχές της, συνεπώς η παρούσα μελέτη μελέτη ενδείξεις μόνον παρέχει για τον περιορισμό του οικοσυστήματος μιάς λιμνοθάλασσας, στο βαθμό που μεγάλες περιοχές υδροχαρούς βλάστησης, μεγάλης σπουδαιότητας για τη λειτουργία του, δεν μπορούν να εκτιμηθούν. Λέξεις – Κλειδιά: Υγροβιότοποι, λιμνοθάλασσα, παρεμβάσεις, προστασία ABSTRACT Among the most important anthropogenic pressures that wetlands receive are those related to agricultural and urban expansion along with their respective infrastructures. What is today, of course, considered absolutely reprehensible given the important ecosystem services of the wetlands, in the previous centuries was in demand, as, due to the spread of malaria, these areas were considered cursed. At the same time, it is well known that lagoons, like lakes, are natural eutrophic ecosystems with high rates of deposition of biogenic and terrestrial sediments, processes which in time limit their depth and extent. The purpose of this dissertation is to approach the reduction of their area and also to examine whether the legal framework has contributed over time to the development of anthropogenic pressures in Greece. For this purpose, two case studies were prepared: one for the Halikiopoulou Lagoon in Corfu and one for the Messolonghi Lagoon, areas with very different historical origins and traditions, regarding the use of public lands. The study of maps and aerial photographs of the two areas showed an average water reduction of 0.34%/y for the Halikiopoulou lagoon and 0.45%/y for the Messolonghi Lagoon since the beginning of the 20th century, while the corresponding rates for the latter 77 years are estimated at 0.23%/y and 0.18%/y respectively. Anthropogenic extensions to the detriment of the lagoon mainly concern its riparian areas, therefore the present study only provides evidence for the limitation of a lagoon ecosystem, to the extent that large areas of water-loving vegetation, of great importance for its operation, can not be assessed. Key – Words: Wetlands, lagoon, interventions, protection