Χρήση των ηλεκτρονικών μέσων από τα παιδιά με ΔΑΦ. Η διδασκαλίας της ορθής χρήσης του διαδικτύου μέσω των κοινωνικών ιστοριών σε έναν έφηβο με ΔΑΦ

Abstract

Οι όροι «διαταραχή παιχνιδιών», «διαταραχή παιχνιδιών διαδικτύου» είναι όροι που αναφέρονται στο ICD-11 και στο DSM-5 και αφορούν τον εθισμό στο διαδίκτυο. Η διαταραχή παιχνιδιών χαρακτηρίζεται από ένα μοντέλο επίμονης, επαναλαμβανόμενης συμπεριφοράς όπου ο χρήστης έχει μειωμένο έλεγχο και επιθυμεί να παίζει συνέχεια, με αποτέλεσμα να μειώνονται αισθητά άλλες δραστηριότητες καθημερινής ζωής και να επηρεάζεται σημαντικά η λειτουργικότητά του. Οι έφηβοι είναι πιο ευάλωτοι να εμφανίσουν διαταραχή παιχνιδιών γιατί δεν έχουν ωριμάσει πλήρως γνωστικά και συναισθηματικά. Μελέτες υποδεικνύουν ότι τα άτομα με Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) έχουν υψηλότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν εθισμό στο διαδίκτυο (MacMullin, Lunsky & Weiss, 2016, Gwynette, Sidhu & Ceranoglu, 2018). Οι κοινωνικές ιστορίες αποτελούν μια αποτελεσματική μέθοδο διδασκαλίας κοινωνικών δεξιοτήτων σε άτομα με ΔΑΦ. Η μέθοδος χρησιμοποιεί οπτικοποιημένο υλικό και εξατομικευμένα κείμενα που προσφέρουν πληροφορίες για καταστάσεις και δεξιότητες που δυσκολεύουν το άτομο. Η παρούσα μελέτη στόχευε να διερευνήσει την στάση και την γνώση για τη χρήση του διαδικτύου σε έναν έφηβο με ΔΑΦ και να διδάξει την ορθή χρήση του διαδικτύου με τη βοήθεια των κοινωνικών ιστοριών. Ο συμμετέχοντας της μελέτης ήταν 13 ετών και είχε διαγνωστεί με ΔΑΦ στην προσχολική ηλικία. Έχει πλήρως αναπτυγμένο λόγο και φοιτά σε ειδικό σχολείο. Για την αξιολόγηση της χρήση του διαδικτύου, η μητέρα του παιδιού συμπλήρωσε την Ελληνική μετάφραση του Ερωτηματολογίου Εθισμού στο Διαδίκτυο (ΕΕΔ) (Young, 2004). Πριν την διδασκαλία και στο τέλος της, για να αξιολογηθεί η γνώση ασφαλούς χρήσης του διαδικτύου, ο συμμετέχοντας συμπλήρωσε δύο δοκιμασίες πολλαπλής επιλογής. Στην 1ή συνάντηση με την ερευνήτρια, παρουσιάστηκε με απλό τρόπο τι είδους πληροφορίες μπορεί να μοιράζεται στο διαδίκτυο. Στην 2ή συνάντηση ο συμμετέχοντας απάντησε σε υποθετικά σενάρια και συζητήθηκαν οι κανόνες ορθής χρήσης του διαδικτύου με τη μέθοδο των κοινωνικών ιστοριών. Το ΕΕΔ αποκάλυψε πως η χρήση του διαδικτύου είναι πολύωρη και καθημερινή και πως επηρεάζει σημαντικά την συμπεριφορά του παιδιού. Η αρχική αξιολόγηση έδειξε πως ο συμμετέχοντας κατείχε επαρκείς γνώσεις για το διαδίκτυο, αλλά δεν κατανοούσε πλήρως ποιες είναι οι προσωπικές πληροφορίες που δεν πρέπει να μοιράζεται διαδικτυακά ώστε να μην πέσει θύμα απάτης ή εκβιασμού. Η μελέτη καταδεικνύει την ανάγκη διδασκαλίας των κανόνων ασφαλούς χρήσης του διαδικτύου σε παιδιά με ΔΑΦ. Το ΕΕΔ μοιάζει να είναι ένα ικανό ανιχνευτικό εργαλείο για τον εθισμό στο Διαδίκτυο.