Οι Αναφορικές και Παθητικές προτάσεις των παιδιών με Μαθησιακές Δυσκολίες

Abstract

Η παρούσα εργασία μελετά την επίδοση των παιδιών με Μαθησιακές Δυσκολίες (ΜΔ) ως προς τις Αναφορικές προτάσεις της ελληνικής και στόχο έχει να συγκρίνει την επίδοσή τους σε αυτές με τα παιδιά τυπικής ανάπτυξης (ΤΑ) αντίστοιχης ηλικίας. Το κίνητρο για την έρευνα δόθηκε από τη σύγχρονη αρθρογραφία που έχει διαπιστώσει ότι οι Αναφορικές προτάσεις, και ιδιαίτερα οι Αναφορικές Αντικειμένου, επιφέρουν σημαντικές δυσκολίες ως προς την κατανόησή τους, τόσο σε τυπικούς όσο και σε μη τυπικούς πληθυσμούς λόγω της πολύπλοκης δομής τους. Έρευνες που έχουν γίνει σε ελληνόφωνα παιδιά με Ειδική Γλωσσική Διαταραχή (Stavrakaki, 2001) έδειξαν ότι δυσκολεύονται σοβαρά στην κατανόηση των Αναφορικών προτάσεων Αντικειμένου σε σύγκριση με τις Αναφορικές Υποκειμένου και άλλες λιγότερο πολύπλοκης δομής προτάσεις, και είχαν αξιοσημείωτες διαφορές σε αυτές από τους τυπικά αναπτυσσόμενους συνομηλίκους τους. Παρόμοια ευρήματα είχε και η έρευνα των Friedmann & Novogrodsky (2004) που έγινε γι αυτές τις προτάσεις σε παιδιά ομιλητές της Εβραϊκής γλώσσας με Ειδική Γλωσσική Διαταραχή. Μία ακόμα έρευνα, των Terzi & Nanousi (2018), θέλησε να μελετήσει την επίδοση αγραμματικών ασθενών με Αφασία στις Αναφορικές προτάσεις. Κι εδώ συμπέραναν ότι η συγκεκριμένη ομάδα έχει πολύ χαμηλότερα ποσοστά επιτυχίας στις Αναφορικές Αντικειμένου από τις άλλες προτάσεις που μελέτησαν. Στόχος μας λοιπόν ήταν να ερευνήσουμε το προφίλ επίδοσης των παιδιών με Μαθησιακές Δυσκολίες στις Αναφορικές προτάσεις, το αν και κατά πόσο παρουσιάζουν παρόμοια συμπεριφορά στις Αναφορικές προτάσεις με τα παιδιά με Ειδική Γλωσσική Διαταραχή καθώς και με τους ασθενείς με αφασία. Στην έρευνα συμμετείχαν συνολικά 21 παιδιά, 7 από τα οποία έχουν διαγνωστεί με Μαθησιακές Δυσκολίες και 14 παιδιά τυπικής ανάπτυξης ως ομάδα ελέγχου. Χορηγήθηκαν οι εξής Δοκιμασίες: 1) Το Raven’s Colored Progressive Matrices, μια Κλίμακα για τη μέτρηση της μη λεκτικής ευφυΐας, 2) Δύο Δοκιμασίες Αξιολόγησης Μνήμης 3) Δύο Δομημένες Δοκιμασίες για την αξιολόγηση των Αναφορικών προτάσεων που δημιουργήθηκαν από τους Terzi & Nanousi (2018). Οι πρώτες δύο Δοκιμασίες δεν χορηγήθηκαν σε όλα τα παιδιά, αλλά σύγκριση ενός παιδιού με ΜΔ με τα δύο αντίστοιχα παιδιά με ΤΑ, δεν διαπίστωσε διαφορές. Τα αποτελέσματα της έρευνας αρχικά επιβεβαίωσαν την γενική εικόνα της δυσκολίας στις Αναφορικές προτάσεις Αντικειμένου συγκριτικά με τις Αναφορικές Υποκειμένου, καθότι τα παιδιά και των δύο ομάδων είχαν χαμηλότερη επίδοση στις πρώτες, πράγμα αναμενόμενο από την αρθρογραφία. Παρόλα αυτά, τα παιδιά με ΜΔ δεν είχαν ιδιαίτερα χαμηλότερη επίδοση από τα ΤΑ παιδιά στις Αναφορικές προτάσεις Αντικειμένου. Ως εκ τούτου και η διαφορά επίδοσης μεταξύ Αναφορικών προτάσεων Αντικειμένου και Υποκειμένου ήταν πολύ παρόμοια στις δύο ομάδες. Έτσι λοιπόν, τα παιδιά με ΜΔ αυτής της έρευνας, δεν βρέθηκε να έχουν παρόμοια συμπεριφορά στις Αναφορικές προτάσεις με αυτή των παιδιών με SLI άλλων ερευνών, ή και με αυτή των αγραμματικών με αφασία. Το αξιοσημείωτο εύρημα αυτής της έρευνας είναι η εξαιρετικά χαμηλότερη επίδοση των παιδιών με ΜΔ στις Παθητικές προτάσεις σε σύγκριση με τους ΤΑ συνομηλίκους τους. Ακόμη, τα παιδιά με ΜΔ δεν είχαν απόδοση οροφής στις Ενεργητικές προτάσεις, αντίθετα με τα ΤΑ παιδιά. Τέλος, η εργασία μελέτησε και τον ρόλο των χαρακτηριστικών του Γένους των Ονοματικών Φράσεων που περιείχαν οι προτάσεις, αλλά δεν βρέθηκε να έχει επίπτωση σε κανένα είδος προτάσεων.