Φυσικοθεραπευτική αποκατάσταση σε ηλικιωμένους με καρδιακή ανεπάρκεια

Abstract

Οι ηλικιωμένοι αποτελούν την μόνη ηλικιακή ομάδα του παγκόσμιου πληθυσμού που διαρκώς αυξάνεται ως ποσοστό επί του συνολικού πληθυσμού. Ωστόσο η μακροζωία, πέρα από το θετικό στοιχείο της επιμήκυνσης της ζωής, οδηγεί την ανθρωπότητα σε νέες προκλήσεις που αφορούν την αντιμετώπιση χρόνιων παθήσεων που σχετίζονται με την γήρανση, όπως είναι για παράδειγμα η καρδιακή ανεπάρκεια. Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι ένα κλινικό σύνδρομο που εμφανίζεται κυρίως στους ηλικιωμένους και χαρακτηρίζεται από την μειωμένη συστολική ικανότητα του μυοκαρδίου με αποτέλεσμα την μειωμένη τροφοδοσία των περιφερικών ιστών με ικανοποιητική ποσότητα αίματος για την κάλυψη των μεταβολικών αναγκών τους. Η γήρανση του πληθυσμού μαζί με την πρόοδο στην αντιμετώπιση του εμφράγματος που έχει συντελεσθεί τις τελευταίες δεκαετίες, αποτελούν τους βασικούς παράγοντες που αυξάνουν τη συχνότητα εμφάνισης της καρδιακής ανεπάρκειας. Την καθιστούν ως μια ανερχόμενη επιδημία που προβλέπεται να αυξήσει σημαντικά τη θνησιμότητα, τη νοσηρότητα και το κόστος τόσο οικονομικά όσο και στα συστήματα υγείας. Η αντιμετώπιση της καρδιακής ανεπάρκειας των ηλικιωμένων στα προηγμένα κράτη περιλαμβάνει διεπιστημονική ομάδα ειδικών η οποία εφαρμόζει προγράμματα καρδιακής αποκατάστασης. Τα προγράμματα συνδυάζουν την φαρμακευτική αγωγή με την εκπαίδευση και την ψυχολογική υποστήριξη του ασθενή, μαζί με κατάλληλα εξατομικευμένα ελεγχόμενα προγράμματα αερόβιας άσκησης. Η φυσικοθεραπευτική αποκατάσταση, που παρέχεται στον ηλικιωμένο ασθενή μέσω της άσκησης, αποτελεί τα τελευταία χρόνια κύριο μέσο θεραπευτικής παρέμβασης λόγω της αποτελεσματικότητας της. Ωστόσο φαίνεται από την αρθρογραφία ότι χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για άτομα ηλικίας μεγαλύτερης των 75 ετών που συνήθως αποκλείονται από τις ερευνητικές διαδικασίες. Βασικοί στόχοι στην αποκατάσταση των ηλικιωμένων με καρδιακή ανεπάρκεια είναι να μπορούν να ζουν ανεξάρτητοι, χωρίς συμπτώματα και να αποφεύγουν τις νοσηλείες, που είναι στόχοι εξίσου σημαντικοί με την παράταση της επιβίωσης τους. Ο φυσιοθεραπευτής, ως μέλος της ομάδας καρδιακής αποκατάστασης, έχει κύρια αρμοδιότητα να αξιολογήσει προβλήματα που μπορεί να περιορίζουν την κινητικότητα του ασθενή και να συνταγογραφήσει προοδευτική άσκηση αναλαμβάνοντας καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση της νόσου. Η βελτίωση της υγείας του ασθενή επιτυγχάνεται με εξατομικευμένη άσκηση κυρίως αερόβιας μορφής και με ασκήσεις ενδυνάμωσης σε κέντρα αποκατάστασης. Όμως, παρά τα οφέλη, στα προγράμματα άσκησης συνήθως οι ηλικιωμένοι έχουν μικρή συμμετοχή για διάφορους λόγους, όπως ανεπαρκή ιατρική παρακίνηση, οικονομική δυσχέρεια, αδυναμία μετακίνησης κ.α..Τελευταία δοκιμάζονται με επιτυχία προγράμματα με ηλεκτρικό νευρομυϊκό ερεθισμό και τηλε-επιβλεπόμενης άσκησης στο σπίτι σε συγκεκριμένες ομάδες ασθενών.