Πρόληψη και αντιμετώπιση μετεγχειρητικής ναυτίας και έμετου

Abstract

Για την πραγματοποίηση οποιασδήποτε χειρουργικής επέμβασης απαιτείται η χορήγηση αναισθησίας, η οποία εφαρμόζεται παγκοσμίως σε περίπου 75 εκατομμύρια ασθενείς ανά χρόνο. Η μετεγχειρητική ναυτία και ο έμετος (ΜΝΕ) αποτελούν, μετά τον οξύ μετεγχειρητικό πόνο, το πιο δυσάρεστο ενόχλημα για τους χειρουργικούς ασθενείς και παραμένουν σαν πρόβλημα από τη γέννηση της αναισθησιολογίας. Η ΜΝΕ διακρίνεται σε πρώιμη, ύστερη και καθυστερημένη και προκαλείται από τη διέγερση του κέντρου του εγκεφάλου ο οποίος ενεργοποιείται από διάφορες οδούς. Όταν η ΜΝΕ εμφανίζεται κατά το πρώτο 24ωρο τότε συνήθως είναι αποτέλεσμα της νάρκωσης, όταν όμως η εμφάνισή της γίνεται μετά από 24-48 ώρες τότε οφείλεται σε πιο σοβαρά αίτια, όπως η διάταση της κοιλίας, η διάταση του στομάχου ή η βαγοτομή. Υπολογίζεται πως το 30% ( 1 στους 3 ) των ασθενών, εμφανίζουν μετεγχειρητική ναυτία και έμετο. Μάλιστα, σε ασθενείς υψηλού κινδύνου ( άτομα νεαρής ηλικίας, γυναικείο φύλλο, πολύωρες επεμβάσεις, γυναικολογικές, κοιλιακές, οφθαλμικές και ωτορινολαρυγγολογικές επεμβάσεις ) η συχνότητα εμφάνισης του εμέτου φτάνει το 70%. Οι χειρουργημένοι ασθενείς κατατάσσουν τον έμετο, ως το πρώτο ανεπιθύμητο σύμπτωμα κατά τη μετεγχειρητική περίοδο. Οι παράγοντες που προδιαθέτουν τη ΜΝΕ μπορεί να σχετίζονται με τον ίδιο τον ασθενή, τη χειρουργική επέμβαση στην οποία ο ασθενής υποβάλλεται, το είδος της αναισθησίας αλλά και κάποιους μετεγχειρητικούς παράγοντες. Η αύξηση της συχνότητας εμφάνισης ΜΝΕ έχει ως συνέπεια την παράταση νοσηλείας των ασθενών στη μονάδα ανάνηψης. H παραμονή του ασθενούς στην αίθουσα ανάνηψης εξαρτάται από τα επεισόδια εμέτου που θα εμφανίσει. Οι σοβαρές επιπλοκές που μπορεί να προκληθούν από τη ΜΝΕ είναι η διάνοιξη του τραύματος, η διαταραχή υγρών και ηλεκτρολυτών, η φλεβική υπέρταση, η υποδόρια αιμορραγία και η καθυστέρηση ανάρρωσης. Σημαντικός είναι ο ρόλος της πρόληψης, για την αποφυγή της ΜΝΕ και σχετίζεται με την προεγχειρητκή κυρίως φάση αλλά και τη διεγχειρητική διεργασία προκειμένου να μειωθεί η πιθανότητα εμφάνισης της δυσάρεστης αυτής επιπλοκής. Τέλος σημαντικό σύμμαχο στην πρόληψη της ΜΝΕ διαδραματίζει η χορήγηση της αντιεμετικής αγωγής.