Πραγματολογικές δυσκολίες σε ελληνόπουλα με ΔΕΠ-Υ ηλικίας 7-9 ετών

Abstract

Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής Υπερκινητικότητας (ΔΕΠ-Υ) είναι μία νευροαναπτυξιακή διαταραχή, που επηρεάζει το άτομο καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του, και σε όλους τους επιμέρους τομείς αυτής, από την προσχολική ακόμη ηλικία έως και την ενήλική ζωή του. Τα συμπτώματα ως επί το πλείστον περιλαμβάνουν ελλειμματική προσοχή και συγκέντρωση, υπερκινητικότητα, νευρικότητα και παρορμητικότητα και είναι συνήθως εμφανή πριν τα 7 έτη του παιδιού, επηρεάζοντας και τις πραγματολογικές ικανότητες του. Η πραγματολογία αναφέρεται στη κατάλληλη χρήση της γλώσσας και περιλαμβάνει δεξιότητες όπως η διατήρηση προσοχής σε ένα θέμα, η αναμονή της σειράς του κάθε ομιλητή σε μία συζήτηση ή η επίγνωση πως αυτή έχει πλέον ολοκληρωθεί. Τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ, λοιπόν, λόγω των προαναφερθέντων συμπτωμάτων της διαταραχής, συχνά αντιμετωπίζουν πραγματολογικά ελλείμματα στις κοινωνικές ή κατά πρόσωπο συναναστροφές τους. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι πραγματοποιηθούν συγκρίσεις παιδιών με ΔΕΠ-Υ με τυπικής ανάπτυξης παιδιά, αναφορικά με την πραγματολογική τους ικανότητα. Στην έρευνά μας συμμετείχαν 36 μονόγλωσσα ελληνόπουλα ηλικίας 7 έως 9 ετών, εκ των οποίων τα 18 είχαν διαγνωσθεί με ΔΕΠ-Υ απουσία άλλης διαταραχής και τα υπόλοιπα 18 παιδιά ήταν τυπικής ανάπτυξης. Επιπλέον, η κάθε ομάδα απαρτιζόταν από 14 αγόρια και 4 κορίτσια λόγω της συχνότητας εμφάνισης της διαταραχής σε αγόρια από ότι σε κορίτσια (2:1) (DSM-V, 2013). Για την εξαγωγή συμπερασμάτων χορηγήσαμε το Raven’s Colored Progressive Matrices (Raven’s CPM) (Siderides et al., 2015), το οποίο μετρά την πρακτική νοημοσύνη των παιδιών ηλικίας 4-12 ετών και το Diagnostic Evaluation of Language (DELV) (Τερζή, 2014), με το οποίο αξιολογήσαμε τις πραγματολογικές τους ικανότητες κι αναφέρεται σε παιδιά 4-9 ετών. Επιπλέον, βασική προϋπόθεση ήταν οι τυχόν πραγματολογικές δυσκολίες των παιδιών με ΔΕΠ-Υ, οι οποίες θα προέκυπταν, να μην ήταν αποτέλεσμα ελλειμμάτων της γενικής τους νοημοσύνης, αλλά των συμπτωμάτων της διαταραχής. Τα αποτελέσματα της έρευνάς μας έδειξαν πως όντως η μη-λεκτική νοημοσύνη τόσο των τυπικής ανάπτυξης παιδιών, όσο και των παιδιών με ΔΕΠ-Υ, κυμαίνονταν στα ίδια φυσιολογικά επίπεδα και τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ παρουσίασαν πραγματολογικές δυσκολίες κατά το 3ο αξιολογητικό μέρος του DELV τεστ. Σε αυτό το μέρος της δοκιμασίας, τα παιδιά χρειάζεται να κάνουν ερωτήσεις για άτομα ή αντικείμενα που λείπουν από τις εικόνες που τους παρουσιάζονται. Οι απαντήσεις που βαθμολογούνται με μηδέν ήταν εκείνες κατά τις οποίες αντί τα παιδιά της ερώτησης, πραγματοποιούσαν δήλωση. Συμπερασματικά, καταλήξαμε πως τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ αντιμετωπίζουν πραγματολογικές δυσκολίες, καθώς όμως η χρήση του λόγου (πραγματολογία) είναι ένα πολυσύνθετος τομέας προτείνεται η αξιολόγηση του μέσω πολλών διαγνωστικών εργαλείων.