Υπερθερμία: Αιτιολογία, συνέπειες και θεραπευτική αντιμετώπιση

Abstract

Μια απ’ τις κυριότερες διεργασίες του ανθρώπινου σώματος είναι η διατήρηση της θερμοκρασίας του σε σταθερά επίπεδα. Η διαδικασία αυτή είναι αναγκαία για τον ανθρώπινο οργανισμό ώστε να μπορέσουν να συντελεστούν ζωτικές και αναγκαίες για τη σωστή λειτουργία του σώματός μας ενέργειες. Αυτή η λειτουργία επιτυγχάνεται χάρη σε συγκεκριμένους μηχανισμούς του οργανισμού μας όπως ο θερμορυθμιστικός μηχανισμός. Ο μηχανισμός αυτός είναι υπεύθυνος για τη σωστή πρόσληψη, παραγωγή, κατανομή αλλά και απομάκρυνση της θερμοκρασίας από το σώμα μας. Θερμότητα στο ανθρώπινο σώμα μπορεί και να παραχθεί απ’ αυτό το ίδιο μέσω του μεταβολισμού και της μυϊκής δραστηριότητας, αλλά και να προσληφθεί από το εξωτερικό περιβάλλον. Η πρόσληψη θερμότητας από το περιβάλλον γίνεται χάρη στους θερμοϋποδοχείς που βρίσκονται στην επιδερμίδα, αλλά και στο εσωτερικό του σώματος, όπως στον υποθάλαμο. Έπειτα ο ανθρώπινος οργανισμός έχει την ικανότητα να διατηρεί στο σώμα τη θερμοκρασία που είναι αναγκαία για τη σωστή λειτουργία του, να τη μεταφέρει και να την κατανέμει στο σύνολο σχεδόν του σώματος, αλλά και να την αποβάλλει με διάφορους τρόπους έξω απ’ αυτό. Ως φυσιολογική τιμή της θερμοκρασίας του ανθρώπινου σώματος έχουν οριστεί οι 36,6οC-37οC. Ο θερμορυθμιστικός μηχανισμός επομένως, είναι υπεύθυνος για τη διατήρηση της θερμοκρασίας σταθερά σ’ αυτά τα επίπεδα, ανεξάρτητα τη θερμοκρασία που επικρατεί στο εξωτερικό περιβάλλον. Για την μέτρηση της θερμοκρασίας χρησιμοποιούνται διάφοροι μέθοδοι, καθώς επίσης και διάφορα σημεία στο σώμα επιτρέπουν την σωστή θερμομέτρηση με διακυμάνσεις ωστόσο μεταξύ τους. Η ισορροπία στην ομαλή λειτουργία των μηχανισμών αυτών, όμως ενδέχεται να διαταραχθεί είτε από εξωγενείς παράγοντες, είτε από παθολογικά αίτια. Οι πιο σημαντικές διαταραχές της θερμοκρασίας του ανθρώπου είναι ο πυρετός, η υπερθερμία και η υποθερμία. Ως υπερθερμία ορίζεται η απουσία θερμορυθμιστικής ομοιόστασης λόγω ανεξέλεγκτης παραγωγής θερμότητας και αδυναμίας αποβολής της προς το περιβάλλον, χωρίς επαναρύθμιση του κέντρου του υποθαλάμου, που είναι και το βασικό χαρακτηριστικό που την διαχωρίζει από τον πυρετό. Η υπερθερμία εμφανίζεται σε διάφορες καταστάσεις, οι οποίες κατά κύριο λόγο προκαλούνται από εξωγενής παράγοντες όπως για παράδειγμα η αυξημένη θερμοκρασία περιβάλλοντος, ορισμένα φάρμακα ή αναισθητικά. Οι καταστάσεις αυτές είναι η κακοήθης υπερθερμία, το κακοήθες νευροληπτικό σύνδρομο, η θερμοπληξία και το σεροτονινεργικό σύνδρομο.