Η προστασία της εκπαίδευσης στις Διεθνείς Συνθήκες και επίκαιρα νομολογιακά δεδομένα

Abstract

Αν και το δικαίωμα στην εκπαίδευση δεν είναι ευρέως γνωστό ή αναγνωρίσιμο ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα εν τούτοις είναι κατοχυρωμένο σε αρκετές Διεθνείς Συμβάσεις και αποτελεί ένα από τα θεμελιώδη δικαιώματα στη βάση των οποίων χτίζεται το Διεθνές Δίκαιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Παρά το γεγονός της ουσιαστικής κατοχύρωσης του δικαιώματος αυτού, εξακολουθεί να θεωρείται δευτερεύον δικαίωμα μαζί με τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα με τον πρωτεύοντα ρόλο να δίνεται στα ατομικά και πολιτικά. Στα πλαίσια της εργασίας αυτής θα εστιάσουμε στις Συμβάσεις σε Διεθνές και περιφερειακό επίπεδο σε μία προσπάθεια αποσαφήνισης του δικαιώματος στην εκπαίδευση, όπως ερμηνεύεται μέσα σε αυτές, του ουσιαστικού και του κανονιστικού περιεχομένου της έννοιας αυτής καθώς και στις υποχρεώσεις που απορρέουν για τα Κράτη σχετικά με την εφαρμογή του. Παραδείγματα τέτοιων Συμβάσεων αποτελούν η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, η Διεθνής Σύμβαση κατά των Διακρίσεων στην Εκπαίδευση, το Διεθνές Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα, η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού και ο Χάρτης των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μέσα από τη συλλογή, την ποιοτική ανάλυση περιεχομένου και τη νομολογία όπως παρουσιάζεται κυρίως στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο θα εστιάσουμε στις προσπάθειες οι οποίες έχουν γίνει, κυρίως τις τελευταίες δεκαετίες για την ενδυνάμωση του δικαιώματος αυτού και την προσέγγιση όλων των δικαιωμάτων ως αδιαίρετων με μία προοπτική βασισμένη στον άνθρωπο και την κοινωνία στην οποίαν ζει. Από την ποιοτική ανάλυση των κειμένων προκύπτει σε ένα πρώτο επίπεδο ότι οι παροχές τις οποίες εγγυώνται οι Συμβάσεις αποτελούν δεδομένα ουσιαστικής σημασίας για την εγκαθίδρυση, σταθεροποίηση και συντήρηση των εκπαιδευτικών συστημάτων σε ολόκληρο τον κόσμο. Σε ένα δεύτερο επίπεδο, μέσα από την εξέταση των νομολογιακών δεδομένων γίνεται εμφανές ότι η υφιστάμενη νομοθεσία των Κρατών και οι δεσμεύσεις που προκύπτουν από την κύρωση των Συμβάσεων έχουν ενεργοποιήσει πιο ουσιαστικούς μηχανισμούς προστασίας, αναφορών και θεραπειών των παραβάσεων.