Οι επιπτώσεις εφαρμογής της συσταλτικής δημοσιονομικής πολιτικής στην ελληνική οικονομία την περίοδο 2009-2014

Abstract

Δημοσιονομική πολιτική είναι ο τρόπος όπου το κράτος διαχειρίζεται τα οικονομικά του. Η εκάστοτε κυβέρνηση , ανάλογα με το τι έχει ανάγκη η οικονομία της χώρας μπορεί να επιλέξει ανάμεσα σε δύο είδη δημοσιονομικής πολιτικής. Αν το κράτος θέλει να αυξήσει τα έσοδα του και να μειώσει τα έσοδα του θα εφαρμόσει συσταλτική δημοσιονομική πολιτική, ενώ σε αντίθετη περίπτωση, όπου θέλει να επιτύχει ανάπτυξη θα εφαρμόσει επεκτατική δημοσιονομική πολιτική. Τα μέσα δημοσιονομικής πολιτικής που μέσω αυτών θα εφαρμόσει η κυβέρνηση δημοσιονομική πολιτική είναι τα εξής : οι δημόσιες δαπάνες, οι φόροι και ο δημόσιος δανεισμός. Οι στόχοι της δημοσιονομικής πολιτικής καθορίζονται κάθε περίοδο ανάλογα με τις ανάγκες και τις καταστάσεις της οικονομίας. Ωστόσο οι πιο βασικοί στόχοι είναι οι εξής : η συγκράτηση των δαπανών του δημοσίου , η αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, η καταπολέμηση της ανεργίας, και ο προσανατολισμός του κρατικού προϋπολογισμού σε πιο παραγωγικές δράσεις.

Υπάρχουν δύο σχολές οικονομικής σκέψης που υπερθεματίζουν την επεκτατική και τη συσταλτική δημοσιονομική πολιτική, είναι ο κευνσιανισμός και ο νεοφιλελευθερισμός. Πιο συγκεκριμένα ο κευνσιανισμός σκόπευε στον κρατικό παρεμβατισμό , όπου το κράτος αναλαμβάνει την πλήρη ευθύνη για τον προγραμματισμό – σχεδιασμό καθώς και για την καθοδήγηση της εγχώριας οικονομικής κατάστασης και στην εθνική αυτάρκεια . Από την άλλη ο νεοφιλελευθερισμός : υποστήριζε την ελεύθερη λειτουργία του μηχανισμού τιμών ανοικτής αγοράς , την ελεύθερη επιχειρηματικότητα , τον ελεύθερο ανταγωνισμό και ένα ισχυρό κράτος δικαίου. Στη χώρα μας, στα μέσα του 2010 και μετά τις αποκαλύψεις ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ελλάδας ήταν για το 2009 σε επίπεδα πολύ πάνω από αυτό που θα καθιστούσαν το χρέος βιώσιμο , η ελληνική κυβέρνηση αναγκάστηκε να πάρει μέτρα συσταλτικής δημοσιονομικής πολιτικής. η Ελλάδα αιτήθηκε €80δις από τις υπόλοιπες (15) χώρες του Ευρώ και €30δις από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Την αίτηση συνόδευαν 3 συνημμένα μνημόνια: 1)"Μνημόνιο Οικονομικής και Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής" (ΜΟΧΠ), 2)"Τεχνικό Μνημόνιο Συνεννόησης" (ΤΜΣ) και 3)"Μνημόνιο Συνεννόησης στις Συγκεκριμένες Προϋποθέσεις Οικονομικής Πολιτικής" (ΣΠΟΠ). Κατά τη διάρκεια της πενταετίας των μνημονίων (2009-2014) όπως ονομάστηκε αργότερα, λήφθηκαν πάρα πολλά μέτρα συσταλτικής δημοσιονομικής πολιτικής. Όπως είναι λογικό τα μέτρα αυτά είχαν πολλές συνέπειες για διάφορους τομείς της ελληνικής οικονομίας. Οι τομείς που έπληξαν περισσότερο αυτά τα μέτρα ήταν της υγείας, της παιδείας, τον εργασιακό τομέα αλλά και την παραγωγή αγαθών και υπηρεσιών της οικονομίας μας. Επίσης παρατηρήθηκε αύξηση της ανεργίας, αύξηση του δημοσίου χρέους, αύξηση του πληθωρισμού (λόγο αύξησης και του ΦΠΑ) , μείωση των μισθών και των συντάξεων. Κατά αυτόν τον τρόπο όλο και περισσότεροι άνθρωποι πλησίαζαν στο το όριο της φτώχειας με αποτέλεσμα να μεγαλώνει όλο και περισσότερο το φαινόμενο της κοινωνικής ανισότητας. Τέλος, μπορούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα πως πέραν από τις νέες προοπτικές και τους κλάδους που παρουσιάζουν αύξηση τα τελευταία χρόνια στην ελληνική οικονομία, τα μέτρα που λήφθηκαν και με τον τρόπο που εφαρμόστηκαν οδήγησαν σε βαθιά ύφεση την οικονομία της χώρας μας και το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού κοντά στο όριο της φτώχειας.