Η δράση των μη κυβερνητικών οργανώσεων και τα αποτελέσματα τους στον σύγχρονο κόσμο

Abstract

Οι ΜΚΟ, ως ο περίφηµος τρίτος παράγοντας της σύγχρονης διακυβέρνησης και «άγρυπνοι φρουροί» της δηµοκρατίας, κερδίζουν έδαφος στο πολιτικό προσκήνιο και σηµαντική θέση στις επίσηµες διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Σε γενικές γραµµές, οι µη κυβερνητικοί οργανισµοί κατέχουν αυτήν την εξέχουσα θέση επειδή, πρεσβεύουν τις αρχές συµµετοχής και διαβούλευσης, οι οποίες ανταποκρίνονται στο αίτηµα για πολυφωνία στα σύγχρονα συστήµατα διακυβέρνησης, και πιο συγκεκριμένα, διότι ταυτόχρονα συµβάλλουν στον κοινωνικό έλεγχο, κυρίως τον έλεγχο που ασκείται από την κοινωνία πολιτών και «προς-τα-πάνω», δηλαδή στις πρακτικές των κρατών . Στην πράξη, η ανάπτυξη του µη κυβερνητικού παράγοντα επιχειρεί την παροχή εξειδικευµένων κοινωνικών υπηρεσιών αντιπροσωπεύοντας τα συµφέροντα οργανωµένων κοινωνικών οµάδων, εντός του φιλελεύθερου προτύπου το οποίο χαρακτηρίζεται από ελάχιστη κρατική παρέµβαση. Σε αυτό το πλαίσιο, στο οποίο είναι επιβεβληµένες η διασφάλιση της ισότητας, ταυτόχρονα µε την τελέσφορη διαχείριση της προώθησης νέων απαιτήσεων ως «δικαιωµάτων» από οργανωµένες οµάδες της κοινωνίας πολιτών, καθίστανται καίρια τα θέµατα νοµιµοποίησης των φορέων που διεκδικούν κι ασκούν εξουσία, κι επίσης τα θέµατα λογοδοσίας και διαφάνειας. Κι αυτό γιατί οι ΜΚΟ αναλαµβάνουν το ρόλο διαµεσολαβητή στην ικανοποίηση των αιτηµάτων συγκεκριµένων οµάδων, προσπαθώντας να προσαρµόσουν τη δραστηριότητα τους στο παραδοσιακό, κρατικοκεντρικό ως προς τις υπόλοιπες λειτουργίες του, µοντέλο. Ο ρόλος και η συνεισφορά των ΜΚΟ µπορούν να µελετηθούν είτε µέσω των αναφορών που συντάσσουν και των προγραµµάτων τους, είτε µε συνεντεύξεις στους υπαλλήλους τους, είτε µέσω των διεθνών οργανισµών είτε, πιο πρόσφατα, από το έργο των πανεπιστηµιακών . Σε αυτήν την εργασία επιλέχθηκε η τελευταία µέθοδος. Το θέµα της εργασίας περιλαµβάνει τρία σκέλη: το πρώτο, αναφέρεται στους τρόπους συλλογής στοιχείων από τις ΜΚΟ για τα ανθρώπινα δικαιώµατα και περιέχει τις δυσκολίες στην έρευνα των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωµάτων. Σε αυτές, προστίθενται και οι κριτικές για την επιλεκτικότητα των µεθόδων που χρησιµοποιούνται από τις ΜΚΟ, επιλεκτικότητα η οποία, είτε είναι περισσότερο είτε λιγότερο «αθώα», στο βαθµό που παράγει στρεβλώσεις των στοιχείων των παραβιάσεων, έχει αντίκτυπο στο σχεδιασµό και την εφαρµογή πολιτικών. Στο δεύτερο σκέλος, της αξιοποίησης των στοιχείων από τις ΜΚΟ ανθρωπίνων δικαιωµάτων, υπογραµµίζεται η σηµασία θεµάτων σχετικών µε την κατάρτιση, οργάνωση, δράση και αξιολόγηση των οργανώσεων αυτών, και παρουσιάζονται τα θέµατα των αρχών της νοµιµότητας και της διαφάνειας.