Φοροδιαφυγή στην Ελλάδα και Ευρώπη: Αιτίες και Αποτελέσματα

Abstract

Το φαινόμενο της φοροδιαφυγής είναι ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που καλούνται να διαχειριστούν οι κυβερνήσεις. Τόσο σε διεθνές όσο και σε εγχώριο επίπεδο, η μελέτη του και η κατανόηση του χρήζει μεγάλης σημασίας στην διαμόρφωση οικονομικής πολιτικής. Ειδικότερα στην περίπτωση της Ελλάδας, το μέγεθος του φαινομένου είναι διαχρονικά ιδιαίτερα μεγάλο με αποτέλεσμα να πλήττει τόσο την Ελληνική οικονομία όσο και την Ελληνική κοινωνία. Επιπλέον αυτού κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης και των πολύ αρνητικών επιπτώσεων αυτής στην ελληνική οικονομία παρουσιάστηκε ακόμη μεγαλύτερη έξαρση της φοροδιαφυγής φέρνοντας την χώρα σε ακόμη ποιο δυσμενή θέση στην προσπάθεια να βγει από την ύφεση. Ο σκοπός αυτής της εργασίας είναι να διερευνηθεί η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα και Ευρώπη, οι αιτίες και αποτελέσματα αυτού του φαινομένου. Η εκπόνηση της συγκεκριμένης μελέτης θα αποτελέσει καθοριστικό παράγοντα στην κατανόηση της σημαντικότητας της εύρυθμης λειτουργίας ενός φορολογικού συστήματος. Η πολυπλοκότητα και η σημαντικότητα του φαινομένου της φοροδιαφυγής καθιστούν την ανάλυση και αντιμετώπιση του φαινομένου ιδιαίτερα σημαντική.

Αρχικά στο Κεφάλαιο 1 παρουσιάζονται οι βασικές έννοιες που αφορούν το φόρο και τη φοροδιαφυγή. Γίνεται σημαντική ανάλυση σχετικά με τις υπόλοιπες συναφείς έννοιες όπως είναι η φοροκλοπή, η φοροαποφυγή, η επίρριψη ή μετακύλιση του φόρου και η παραοικονομία. Επίσης, παρουσιάζεται η σημαντικότητα μελέτης του φαινομένου της φοροδιαφυγής.

Στο Κεφάλαιο 2 παρουσιάζεται η φοροδιαφυγή στην Ευρωπαϊκή Ένωση με ιδιαίτερη έμφαση στην Ελλάδα. Αναλύονται οι λόγοι που οι πολίτες καταφεύγουν στη φοροδιαφυγή καθώς και τα πεδία τα οποία επιλέγουν να παρανομήσουν. Επίσης, παρουσιάζεται η παραοικονομία και οι επιπτώσεις της και γίνεται εκτενής σύγκριση για την εξέλιξη της φοροδιαφυγής ανάμεσα στην Ελλάδα και τα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στο Κεφάλαιο 3 παρουσιάζονται αναλυτικά όλες οι αρνητικές και θετικές συνέπειες του φαινομένου της φοροδιαφυγής. Στο Κεφάλαιο 4 παρουσιάζεται η περιγραφή και η κατασκευή των δεδομένων της ανάλυσης της διπλωματικής εργασίας. Τα δεδομένα αντλούνται από την παγκόσμια τράπεζα (World Data Bank) και το διεθνή νομισματικό ταμείο (IMF). Το σετ δεδομένων που χρησιμοποιείται είναι ένα (panel data) και περιέχει τις 28 χώρες της ευρωζώνης για τις χρονιές 1991 - 2015.

Στο Κεφάλαιο 5 εξετάζεται η σχέση μεταξύ φοροδιαφυγής και των βασικών μακροοικονομικών μεταβλητών, ώστε να παρουσιαστούν οι βασικοί παράγοντες που μειώνουν την φοροδιαφυγή. Στο Κεφάλαιο 6 παρουσιάζονται όλες οι δράσεις σχετικά με τις αλλαγές στο νομοθετικό πλαίσιο του φορολογικού συστήματος των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιπλέον, δίνονται προτάσεις για την πάταξη της φοροδιαφυγής. Τέλος, στο Κεφάλαιο 7 παρουσιάζονται τα συμπεράσματα της διπλωματικής εργασίας.