Η οπτομετρία στην Ελλάδα

Abstract

Η Όραση είναι η κυρίαρχη αίσθηση στον άνθρωπο. Είναι μια δυναμική διαδικασία που μας επιτρέπει να συλλέγουμε και να επεξεργαζόμαστε πληροφορίες από το περιβάλλον που ζούμε και στη συνέχεια να προγραμματίζουμε και να εκτελούμε τις κινήσεις μας (αντίδραση) μέσα σε αυτό. Έχει υπολογιστεί ότι το 80% των πληροφοριών που δεχόμαστε καθημερινά προέρχονται από το οπτικό σύστημα.

Όραση δε σημαίνει μόνο βλέπω καθαρά μια εικόνα. Η οπτική οξύτητα, δηλαδή η ικανότητα να διακρίνουμε λεπτομέρειες σε μακρινή απόσταση, είναι μια μόνο από τις πολλές ικανότητες που πρέπει να έχει η όρασή μας και σίγουρα όχι η πιο σημαντική. Με λίγα λόγια αν κάποιος έχει 10/10 οπτική οξύτητα δε σημαίνει οτι έχει και καλή όραση. (Ξενοφόντος 2016) Μερικές από τις πολύ σημαντικές δεξιότητες της ανθρώπινης όρασης όπου η σωστή ανάπτυξη και λειτουργία τους είναι απαραίτητη για την άνετη απόδοση σε πολλές δραστηριότητες (σχολείο, εργασία,οδήγηση, αθλητισμός) είναι επιγραμματικά οι ακόλουθες: Οπτική Οξύτητα Αντίληψη βάθους πεδίου Διόφθαλμη (δυο ματιών) συνεργασία Σύγκλιση - Διατήρηση εστίασης Αλλαγή εστίασης μακρυά κοντά Περιφερική όραση Οφθαλμικές κινήσεις Οπτική Αντίληψη Οπτική Χωροταξική Αντίληψη Οπτοκινητική συνεργασία (βλ. Παράρτημα 1) Η οπτομετρία ερευνά την λειτουργία της όρασης και την οφθαλμική υγεία. Όπως υποδηλώνει και ετυμολογικά η ίδια η λέξη, η οπτομετρία ασχολείται κατά κύριο λόγο με την μέτρηση της όρασης και αποτελεί ανεξάρτητο και αυτόνομο επάγγελμα στον χώρο της υγείας. Οι σπουδές στις σχολές οπτομετρίας είναι πανεπιστημιακού επιπέδου και περιλαμβάνουν εκτεταμένη εκπαίδευση, τόσο θεωρητική όσο και πρακτική, στους τομείς της οπτικής, της φυσιολογίας, της νευρολογίας και της παθολογίας που σχετίζονται με την όραση. Κύριο αντικείμενο των οπτομετρών είναι η διάγνωση, αποκατάσταση και θεραπεία των δυσλειτουργιών της όρασης σε κάθε επίπεδο με την βοήθεια γυαλιών, φακών επαφής, φίλτρων, βοηθημάτων χαμηλής όρασης και εξατομικευμένων προγραμμάτων αποκατάστασης. Σε ορισμένες χώρες οι οπτομέτρες μπορούν να χρησιμοποιούν φαρμακευτικά σκευάσματα ή και να διενεργούν περιορισμένου εύρους επεμβάσεις. Ένας οπτομέτρης είναι σε θέση να αναγνωρίσει πολλές παθολογικές καταστάσεις αλλά η αντιμετώπισή τους θα πρέπει να γίνει αποκλειστικά ή σε συνεργασία με τον τομέα της οφθαλμολογίας. Σύμφωνα με τον ορισμό του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Οπτομετρίας και Οπτικής (ECOO): “Η οπτομετρία αποτελεί ένα αυτόνομο επάγγελμα στο χώρο της υγείας, που απαιτεί εκπαίδευση και διέπεται από ορισμένους κανόνες, δηλαδή ασκείται αποκλειστικά από πτυχιούχους αναγνωρισμένων σχολών που έχουν εξασφαλίσει άδεια εξασκήσεως του επαγγέλματος. Οι οπτομέτρες ασκούν πρωτοβάθμια περίθαλψη υγείας του οφθαλμού και της όρασης, η οποία περιλαμβάνει τη διάθλαση (και συνταγογράφηση), την επιλογή και κατεργασία κατάλληλων “διαθλαστικών βοηθημάτων”, τη διάγνωση και διαχείριση οφθαλμικών παθήσεων και την αποκατάσταση της όρασης σε φυσιολογικά επίπεδα”. (Ζερβόπουλος 2016) Η οπτική είναι συγγενής ειδικότητα με την οπτομετρία. Πολλοί οπτομέτρες έχουν σπουδάσει παράλληλα και οπτική ή φέρουν τον ενιαίο τίτλο του οπτικού-οπτομέτρη, ανάλογα με το εκπαιδευτικό ίδρυμα στο οποίο φοίτησαν. Αυτό όμως δεν συνεπάγεται ότι κάθε οπτικός ονομάζεται οπτομέτρης καθώς το πρόγραμμα σπουδών του μπορεί να μην ανταποκρίνεται στις ανάγκες του επαγγέλματος. Η οπτική ασχολείται με την εκτέλεση των συνταγών, είτε αυτές αφορούν γυαλιά και οπτικά μέσα είτε φακούς επαφής, αλλά και με την εμπορία κάθε είδους οπτικών ειδών. Η οφθαλμολογία δε, αποτελεί ειδικότητα της ιατρικής και οι οφθαλμίατροι είναι οι πλέον αρμόδιοι για την διαχείριση της όποιας παθολογίας εμφανίζεται στο οφθαλμικό σύστημα. Οι θεραπευτικές τους παρεμβάσεις, πέραν των γυαλιών, μπορούν πρόσθετα να είναι φαρμακευτικές ή και χειρουργικές. Υπάρχουν και άλλες ειδικότητες σε σχέση με την οπτομετρία όπως για παράδειγμα ο τεχνικός οπτικός ο οποίος ασχολείται σχεδόν αποκλειστικά με την κατασκευή οπτικών γυαλιών και την πώληση φακών επαφής. Η ιστορία της οπτομετρίας πάει αρκετά χρόνια πίσω. Έγιναν προσπάθειες διαχωρισμού στις ειδικότητες, στα δικαιώματα και στα καθήκοντά τους, θεσπίστηκαν νόμοι που κατά καιρούς γίνονταν αλλαγές ως προς τα δικαιώματα του οπτικού και του οπτομέτρη, ιδρύθηκαν Παγκόσμια και Ευρωπαικά Συμβούλια και Σύνδεσμοι Οπτικών και Οπτομετρών. Τελευταία, το επάγγελμα του οπτικού-οπτομέτρη εξελίσσεται ραγδαία προσφέροντας νέου τύπου μηχανήματα και εργαλεία για τη διευκόλυνση της εργασίας του. Ο οπτομέτρης χρειάζεται διάφορα εργαλεία και μέσα με τα οποία θα μετρήσει και θα καταγράψει το πρόβλημα της όρασης, όπως για παράδειγμα, τους πίνακες και τη λυχνία τα οποία είναι απαραίτητα εργαλεία για τον οπτομέτρη. Επίσης ένα εργαστήριο οπτικού θα πρέπει να είναι εξοπλισμένο με τα απαραίτητα όργανα και μηχανήματα για την κατασκευή φακών και γυαλιών.