Ο ενιαίος μηχανισμός εξυγίανσης των τραπεζών στο πλαίσιο του εξευρωπαισμού του χρηματοοικονομικού πλέγματος ασφαλείας.

Abstract

Σκοπός και στόχος της μελέτης αυτής είναι να αναδειχθεί η σημαντικότητα των μέτρων που λαμβάνονται προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι όποιες αρνητικές επιπτώσεις της διατάραξης ισορροπίας του τραπεζικού συστήματος αλλά και των δανειακών αναγκών της χώρας που υφίσταται την κρίση.

Η μεθοδολογική προσέγγιση που χρησιμοποιούμε είναι ο εντοπισμός των κυριότερων προβλημάτων που εμφανίζονται σε περιόδους κρίσης στο χρηματοοικονομικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η ανάδειξη των μηχανισμών και μεθόδων που χρησιμοποιούνται για την προληπτική αντιμετώπιση εμφάνισης παρόμοιων κρίσεων καθώς και οι κανόνες που τίθενται. Απαραίτητη προϋπόθεση μιας σταθερής οικονομικής ανάπτυξης αποτελεί η ύπαρξη σταθερού χρηματοπιστωτικού συστήματος. Οι τράπεζες επομένως στα πλαίσια αυτού του συστήματος είναι απαραίτητο να δρουν σε περιβάλλον που να περιορίζει όσο το δυνατόν περισσότερο τους κινδύνους αστάθειας. Οι τράπεζες διαχειρίζονται τα κατατεθειμένα κεφάλαια και τα μετατρέπουν σε δάνεια. Εδώ βρίσκονται ακριβώς οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν. Μια υπολειτουργία της μετατροπής των κεφαλαίων των καταθετών σε δάνεια έχει δυσμενείς επιπτώσεις στην εξωτερική οικονομία. Η αλληλοσύνδεση των διαταραχών ρευστότητας επηρεάζει συνολικά τον τραπεζικό τομέα. Για την προστασία του τραπεζικού κλάδου δημιουργήθηκε ένα σύστημα χρηματοπιστωτικής ασφάλειας, γνωστό σαν πλέγμα ασφαλείας (financialsafetynet).Το σύστημα αυτό λειτουργεί τόσο προληπτικά όσο και εποπτικά και προσπαθεί να εξασφαλίσει την εγγύηση των καταθέσεων των πιστωτών και της ομαλής λειτουργίας των τραπεζών.

Η ελεύθερη εγκατάσταση νέας τράπεζας, θυγατρικών και υποκαταστημάτων λειτούργησε σαν μέσο διασυνοριακής επέκτασης των τραπεζών από κράτος μέλος σε άλλο. Μπορούμε λοιπόν να μιλάμε για μία πανευρωπαϊκή διατραπεζική αγορά ακόμα και στην αγορά ομολόγων που αυξάνουν την ρευστότητα. Οι τραπεζικές πιστώσεις καθώς και η εποπτεία όμως δεν είχαν τον ίδιο βαθμό ενοποίησης παραμένοντας στην εθνική αγορά. Όταν δημιουργήθηκε το 1999 η Οικονομική και Νομισματική Ένωση ( ΟΝΕ) η ενιαία νομισματική πολιτική ανατέθηκε στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ).Η χρηματοπιστωτική κρίση το 2007-2008 και η κρίση χρέους στην Ευρωζώνη έθεσε το ζήτημα στη αλλαγή του ρυθμιστικού πλαισίου των τραπεζών στην ΕΕ όπου το λεγόμενο χρηματοοικονομικό πλέγμα ασφαλείας περιόρισε τις εθνικές επιλογές με συνέπεια να μεταφερθούν αρμοδιότητες σε κεντρικό επίπεδο. Το 2012 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημιούργησε οδικό χάρτη προς την Τραπεζική Ένωση. Η αλληλεξάρτηση υπερχρεωμένων κρατών και αδύναμων τραπεζών αντιμετωπίστηκε με την δημιουργία τριών πυλώνων α)τον Ενιαίο Μηχανισμό Εξυγίανσης β)τον Ενιαίο Μηχανισμό Εποπτείας Τραπεζών και γ)τον Ενιαίο Μηχανισμό Εγγύησης Καταθέσεων. Για την αντιμετώπιση των κρίσεων δημιουργήθηκε o Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας ESM (EuropeanStabilityMechanism) τον Σεπτέμβριο του 2012 με έδρα το Λουξεμβούργο. Ο μηχανισμός αυτός εισάγει προγράμματα χρηματοδοτικής βοήθειας για τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες. Στη βάση του το ESM αντικαθιστά χωρίς να τα καταργεί δύο προηγούμενα προγράμματα χρηματοδότησης της ΕΕ το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής σταθερότητας (EFSF) και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό χρηματοοικονομικής σταθεροποίησης (EPSM). Τα προηγούμενα προγράμματα συνεχίζουν να παρακολουθούν τα προηγούμενα προγράμματα διάσωσης που ήταν εγκεκριμένα. Η δυνατότητα απευθείας ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών από τον ESM είναι μέχρι του ποσού των 60 εκατομμυρίων ευρώ. Τα τραπεζικά συστήματα της ευρωζώνης υλοποιώντας την Τραπεζική Ένωση αποδέχθηκαν κοινούς κανόνες λειτουργίας, κοινό πλαίσιο εποπτείας τραπεζών, κοινή διαδικασία εξυγίανσης προβληματικών τραπεζών, εναρμονισμένο σύστημα εγγύησης καταθέσεων και ενιαίο ταμείο υποστήριξης. Κατά συνέπεια γίνεται πράξη η Ευρωπαϊκή αλληλεγγύη με την δομική υλοποίηση των κανόνων. Κατά την ανάπτυξη της εργασίας θα αναφερθούμε στην αναγκαιότητα της εξυγίανσης των τραπεζών αναπτύσσοντας αναλυτικά τους τρόπους και τις μεθόδους εξυγίανσης. Επίσης στο χρηματοοικονομικό πλέγμα ασφαλείας που δημιουργήθηκε προκειμένου να διατηρείται η σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος. Στη συνέχεια θα αναφερθούμε αναλυτικά στην υλοποίηση ενιαίων πρακτικών και κανόνων στο πλαίσιο της ΕΕ μέσω του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού καθώς και στο πλαίσιο κανόνων του Ενιαίου Μηχανισμού Εξυγίανσης αναλύοντας και το κόστος αυτής. Τέλος αναφερόμαστε στο θέμα της εξυγίανσης των καταθέσεων μέσω του εναρμονισμένου μηχανισμού που εισάγεται στα πλαίσια του όλου φάσματος προστασίας από χρηματοπιστωτικούς και χρηματοοικονομικούς κινδύνους Η σημερινή παγκόσμια οικονομική κρίση από πολλούς αποδίδεται σε διαφόρους παράγοντες είτε αυτοί είναι κοινωνικοί όπως πτώση των ηθικών αξιών είτε αυτοί είναι οικονομικοί όπως o δημοσιονομικός εκτροχιασμός μίας χώρας (υψηλά ελλείμματα, υψηλό δημόσιο χρέος), μία τραπεζική κρίση (μείωση τραπεζικών καταθέσεων, αδυναμία των τραπεζικών ιδρυμάτων να ικανοποιήσουν τις υποχρεώσεις που έχουν προς τους πελάτες τους, πτώση χορηγήσεων δανείων προς τις επιχειρήσεις). Εύκολα συμπεραίνει κανείς ότι ο τραπεζικός κλάδος μπορεί να προκαλέσει μια οικονομική κρίση όταν αυτός δεν λειτουργεί κατάλληλα. Συνεπώς κεντρικό και ουσιαστικό ρόλο παίζουν οι πολιτικές που εφαρμόζουν οι ρυθμιστικές αρχές που είναι υπεύθυνες για την εξασφάλιση ενός τραπεζικού συστήματος το οποίο δεν θα προκαλεί οικονομικές κρίσεις.