Χρηματοοικονομική ανάλυση- λογιστική και φορολογική στη ναυτιλία της Ελλάδας

Abstract

Η ναυτιλία είναι μια εξαγωγική βιομηχανία και αποτελεί από την αρχαιότητα την ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας.Η φύση της ναυτιλίας έχει διεθνή χαρακτήρα, τον οποίο διέπουν συγκεκριμένοι κανονισμοί και συμβάσεις.Οι ναυτιλιακές επιχειρήσεις παρουσιάζουν έντονη ιδιομορφία και διαφοροποιούνται σημαντικά από τις επιχειρήσεις των υπόλοιπων κλάδων.Σε αντίθεση με τις άλλες επιχειρήσεις οι ναυτιλιακές λαμβάνουν τις αποφάσεις τους σε διεθνές επίπεδο, οι πόροι και τα κεφάλαια τους αντλούνται από τη διεθνή χρηματαγορά και επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τα πολιτικο-οικονομικά γεγονότα που συμβαίνουν σε διάφορα σημεία του πλανήτη.Εξαιτίας λοιπόν αυτών των ιδιαιτεροτήτων η λογιστική,χρηματοοικονομική αλλά και η φορολογική αντιμετώπιση των ναυτιλιακών επιχειρήσεων διαφέρει. Για τον λόγο αυτό, στην πτυχιακή αυτή εργασία αναλάβαμε να μελετήσουμε και να παρουσιάσουμε το ισχύον χρηματοοικονομικό, λογιστικό και φορολογικό σύστημα που διέπει τις ναυτιλιακές επιχειρήσεις της Ελλάδας. Σκοπός της παρούσας πτυχιακής εργασίας ήταν η εκτενής μελέτη, καταγραφή και ανάλυση της χρηματοοικονομικής, λογιστικής και φορολογίας των ναυτιλιακών επιχειρήσεων όπως ορίζει τα Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα.Ώστε να είναι δυνατή στη συνέχεια, η διεξαγωγή συμπερασμάτων που θα μας βοηθήσουν να αποκτήσουμε ως αναγνώστες, μια ποιο σφαιρική και όσο γίνεται ποιο αντικειμενική άποψη για το οικονομικό πλαίσιο της ελληνικής ναυτιλίας. Αρχικά στο δεύτερο κεφάλαιο προσπαθήσαμε να προσεγγίσουμε εννοιολογικά με τη βοήθεια ελληνικής και διεθνής βιβλιογραφίας, τον όρο της ναυτιλίας γενικά αλλά και των ναυτιλιακών επιχειρήσεων ειδικά.Προσπαθήσαμε δηλαδή να αναλύσουμε την δομή, το περιβάλλον και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ναυτιλιακών επιχειρήσεων.Στη συνέχεια, στο ίδιο κεφάλαιο παρουσιάσαμε την ιστορική αναδρομή της ελληνικής ναυτιλίας. Μελετήσαμε δηλαδή την εξέλιξη αυτού του κλάδου τις τρεις τελευταίες δεκαετίες στην Ελλάδα, την θέση που κατέχει παγκοσμίως , και επίσης παρουσιάσαμε τον ρόλο που διαδραμματίζει ο κλάδος αυτός, στην εθνική οικονομία.Συγκεκριμένα,οπως είδαμε σε αυτό το κεφάλαιο , ανέκαθεν ο κλάδος της ναυτιλίας αποτελούσε έναν εκ των δύο βασικών πυλώνων της εθνικής οικονομίας.Κάθε χρόνο δισεκατομμύρια ευρώ μπαίνουν στο ταμείο του ελληνικού κράτους από την φορολόγηση της ναυτιλίας.Ενώ η συνεισφορά της στο ΑΕΠ της χώρας αλλά και στην ανάπτυξη κλάδων εξαρτώμενων από αυτή είναι εντυπωσιακή.Εξίσου ισχυρή είναι και η παρουσία της ελληνικής ναυτιλίας στη παγκόσμια οικονομία.Εδώ και δεκαετίες οι ελληνικές ναυτιλιακές επιχειρήσεις παίζουν σημαντικό ρόλο διεθνώς.Ενώ τα τελευταία χρόνια και παρά τις αντιξοότητες ο ελληνόκτητος στόλος έχει αυξηθεί και ανανεωθεί, κατακτώντας την πρώτη θέση παγκοσμίως. Στο τρίτο κεφάλαιο δείξαμε με την βοήθεια εκτενής βιβλιογραφικής έρευνας τον τρόπο λογιστικής παρακολούθησης των ναυτιλιακών επιχειρήσεων, όπως ορίζουν τα ελληνικά λογιστικά πρότυπα για τον κλάδο της ναυτιλίας.Για την καλύτερη κατανόηση της ναυτιλιακής λογιστικής αναφέραμε ενδεικτικά τα βιβλία που είναι υπόχρεες να κρατούν οι ναυτιλιακές επιχειρήσεις αλλά και τον Ναυτιλιακό Λογιστικό Σχέδιο. Στο τέταρτο κεφάλαιο αναλύσαμε την χρηματοοικονομική λογιστική των ναυτιλιακών επιχειρήσεων, παρουσιάζοντας οικονομικά εργαλεία όπως ο ισολογισμός,τα αποτελέσματα χρήσης,οι αριθμοδείκτες κλπ. Στο πέμπτο κεφάλαιο της εργασίας παραθέσαμε ενδεικτικά στοιχεία σχετικά με το φορολογικό καθεστώς στο οποίο υπάγονται οι ναυτιλιακές επιχειρήσεις στην χώρα μας. Στο έκτο κεφάλαιο δώσαμε τα συμπεράσματα μας, όπως αυτά προκύπτουν από την βιβλιογραφική μας έρευνα, και έχουν ως εξής:

• Όπως είδαμε στο κεφάλαιο 3 σχετικά με την Ναυτιλιακή Λογιστική κατά τα ΕΛΠ, η μη ανάπτυξη ενός Ενιαίου Κλαδικού Σχεδίου (ΕΚΣ) για την παρακολούθηση μιας Ναυτιλιακής Επιχείρησης(ΝΕ), οι διαφορετικές μέθοδοι παρακολούθησης των εσόδων – εξόδων μεταξύ του πλοίου και της ΝΕ (απλογραφικά – διπλογραφικά),η κατοχή μιας ΝΕ υποκαταστημάτων και γραφείων σε άλλα μέρη του κόσμου και η χρήση της λογιστικής συναλλάγματος με πολύπλοκους και αναλυτικούς λογιστικούς χειρισμούς,είναι μερικά από τα εμπόδια που δυσχεραίνουν την παρουσίαση της πραγματικής εικόνας της επιχείρησης αλλά και την σύγκριση της με τις άλλες επιχειρήσεις του κλάδου.Απαιτείται λοιπόν, η εφαρμογή ενός Ενιαίου Κλαδικού Σχεδίου, το οποίο θα λαμβάνει υπόψη τις ιδιαιτερότητες του ναυτιλιακού κλάδου και το οποίο δεν θα βασίζεται μόνο στα Ελληνικά Πρότυπα, αλλά και θα εναρμονίζεται με τα Διεθνή. • Στο κεφάλαιο 4, κατά τη μελέτη μας στη Χρηματοοικονομική των ΝΕ κατά τα ΕΛΠ, είδαμε πως τόσο οι χρηματοοικονομικές καταστάσεις του Ισολογισμού και της Κατάστασης Αποτελεσμάτων Χρήσης, όσο και οι χρηματοοικονομικοί δείκτες,δεν παρουσιάζουν σημαντική διαφορά από τους αντιστοιχούς για τις επιχειρήσεις άλλων κλάδων.Θα πρέπει ωστόσο να αναφέρουμε πως για την σωστή χρηματοοικονομική ανάλυση μιας επιχείρησης, σημαντικό ρόλο παίζει η λογιστική παρακολούθηση.Αν η λογιστική παρακολούθηση γίνεται σωστά,τότε τα χρηματοοικονομικά εργαλεία μπορούν να μας παρέχουν έγκυρες πληροφορίες. • Στο κεφάλαιο 5,κατά τη μελέτη του συστήματος φορολόγησης των ΝΕ στην Ελλάδα, είδαμε πως κριτήριο για το που και πως θα φορολογηθεί μια ΝΕ είναι η σημαία νηολόγησης της και το είδος της.Όπως έχει θα αναφέρουμε στη συνέχεια, η ελληνική σημαία είναι από τις πρώτες σε επιλογή σημαίες νηολόγησης πλοίων και σε συνδυασμό με τις φορολογικές απαλλαγές – κίνητρα που προσφέρει το κράτος στις ΝΕ, συμπεραίνουμε πως το ισχύον φορολογικό σύστημα ελκύει τέτοιου είδους επιχειρήσεις. Ωστόσο,τα οικονομικά προβλήματα της χώρας την τελευταία δεκαετία, το κλίμα αβεβαιότητας και το ασταθές φορολογικό σύστημα δεν άφησαν ανεπηρέαστο και τον ναυτιλιακό κλάδο,ο οποίος όπως και οι υπόλοιποι κλάδοι επωμίζεται τα φορολογικά βάρη και τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης.