Πιστωτικές κάρτες. Αρνητικές και θετικές συνέπειες αυτών.

Abstract

Στην παρακάτω πτυχιακή εργασία παρουσιάζεται και διευρενάται βάση της θεωρίας αλλά και μέσω ποσοτικής έρευνας με τη χρήση ερωτηματολογίων, η έννοια των πιστωτικών καρτών παράλληλα με τις θετικές και αρνητικές συνέπειες αυτών απέναντι σε καταναλωτές και σε Τραπεζικά Ιδρύματα. Σε μία ιστορική αναδρομή από το πρώτο κεφάλαιο είδαμε ότι οι συναλλαγές πραγματοποιούνταν μέσω ανταλλαγών αγαθών πριν την ύπαρξη των χρημάτων. Η εφεύρεση του χρήματος αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά επιτεύγματα για τον άνθρωπο το οποίο «κινεί» τις σημερινές κοινωνίες είτε αρνητικά είτε θετικά. Συνέχεια της εφεύρεσης του χρήματος και κυρίαρχο αυτών, αποτελούν οι πιστωτικές κάρτες, οι οποίες συμπεριλαμβάνονται στην έκτη γενιά μέσων πληρωμών. Μια από τις τρεις βασικές μορφές πλαστικού χρήματος είναι η χρεωστική κάρτα όπου δίνει στους κατόχους της, τη δυνατότητα πρόσβασης στους προσωπικούς τους λογαριασμούς οποιαδήποτε στιγμή. Η χρεωστική κάρτα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί για άμεση πληρωμή αγαθών ή υπηρεσιών αλλά και για ανάληψη μετρητών από τα Α.Τ.Μ των τραπεζών. Το ποσό της πληρωμής μεταφέρεται από τους προσωπικούς λογαριασμούς των πελατών απευθείας, με την προϋπόθεση βέβαια πάντα να υπάρχει το αντίστοιχο ποσό στο λογαριασμό. Άλλος ένας βασικός τύπος πλαστικού χρήματος είναι οι προπληρωμένες κάρτες ή αλλιώς Pre-paid, οι κάρτες αυτές χρησιμοποιούνται ακριβώς με τον ίδιο τρόπο που χρησιμοποιείται μια χρεωστική κάρτα για τις συναλλαγές των καταναλωτών στο εσωτερικό ή το εξωτερικό. Η βασική διάφορα της συγκεκριμένης κάρτας είναι ότι δεν επιβαρύνει τον κάτοχό της με κάποιο επιτόκιο αλλά για να χρησιμοποιηθεί θα πρέπει να υπάρχει το ανάλογο ποσό μέσα στην κάρτα. Η τρίτη και τελευταία μορφή πλαστίκου χρήματος στην οποία και θα επικεντρωθούμε αποκλειστικά στην εργασία αυτή είναι οι πιστωτικές κάρτες. Οι πιστωτικές κάρτες αποτελούν το πιο εξελιγμένο μέσο πληρωμών της γενιάς μας, το κυριότερο χαρακτηριστικό που κάνει την πιστωτική κάρτα να διαφέρει από όλα τα άλλα μέσα πληρωμών είναι η δυνατότητα του άμεσου δανεισμού που παρέχει στον κάτοχό της. Εν συνεχεία, εντοπίσαμε τις ιδιότητες των πιστωτικών καρτών και κατά πόσο είναι χρήσιμες ή όχι, για καθημερινή χρήση καθώς και σε τι ποσοστό εξυπηρετούν τις ανάγκες των καταναλωτών. Συνεχίζοντας, παρουσιάζουμε κάποια προϊόντα πιστωτικών καρτών, από τα 4 επικρατέστερα τραπεζικά ιδρύματα που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στη χώρα μας τα οποία είναι: η «ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ», η «EUROBANK», η «ALPHA BANK» και η «ΤΡΑΠΕΖΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ». Η καθεμία από τις παραπάνω τράπεζες κατέχει αρκετά είδη πιστωτικών καρτών, κάποια εκ των οποίων προαναφέραμε και στη συνέχεια αναλύσαμε. Στο επόμενο κεφάλαιο είδαμε και αναλύσαμε πολλά θετικά χαρακτηριστικά που έχουν οι πιστωτικές κάρτες προς τους καταναλωτές μέσα από διάφορους ιντερνετικούς ιστότοπους αλλά και από δυο συνεντεύξεις που πραγματοποιήσαμε, διασταυρώσαμε αρκετά από αυτά. Στο τέταρτο κεφάλαιο αναλύουμε την αρνητική επιρροή των πιστωτικών καρτών απέναντι στους καταναλωτές, αλλά και τις τράπεζες ιδιαίτερα όταν γίνεται κακή και άσκοπη χρήση αυτών. Είδαμε ότι οι πιστωτικές κάρτες είναι ένα είδος εύκολου και γρήγορου δανείου και δίνουν την εντύπωση στους καταναλωτές ότι έχουν πάντα χρήματα στο πορτοφόλι τους, ενώ στην ουσία τα χρήματα αυτά είναι δανεικά και πρέπει να επιστραφούν πίσω σε προκαθορισμένη ημερομηνία και μάλιστα τις περισσότερες φορές επιστρέφονται παραπάνω χρήματα από αυτά που δανειστήκαν λόγω των επιτοκίων, μάλιστα οι περισσότερες πιστωτικές κάρτες στη Ελληνική αγορά έχουν αρκετά υψηλά επιτόκια για τα δεδομένα της εποχής. Με αυτό τον τρόπο ζημιώνονται και οι τράπεζες, δηλαδή όπως στην περίπτωση που οι πελάτες δεν έχουν τη δυνατότητα να καταβάλλουν ούτε την ελάχιστη δόση, με αποτέλεσμα να υπάρχει πρόβλημα στα έσοδα και στον ισολογισμό της τράπεζας. Πέρα από τα υψηλά επιτόκια, υπάρχουν και άλλα αρνητικά χαρακτηριστικά των πιστωτικών καρτών τα οποία εάν δεν γίνουν αντιληπτά από την αρχή, οι καταναλωτές μπορεί να καταλήξουν με σοβαρότερα προβλήματα εκτός από το απλά να υπερχρεωθούν. Το πέμπτο κεφάλαιο περιέχει τις δύο συνεντεύξεις που πραγματοποιήσαμε με ένα εκπρόσωπο της «ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ» και με μια εκπρόσωπο της τράπεζας «ALPHABANK». Μας απάντησαν σε αρκετά χρήσιμες ερωτήσεις ώστε να αντιληφθούμε καλύτερα ότι επιπτώσεις από την κρίση δεν αντιμετώπισαν μόνο οι καταναλωτές αλλά και τα Τραπεζικά Ιδρύματας της Ελλάδος με εξίσου σημαντικό αντίκτυπο. Πληροφορηθήκαμε επίσης, σχετικά με την αντικατάσταση του χρήματος από τις πιστωτικές κάρτες και γενικότερα το «πλαστικό» χρήμα και κατά πόσο θα ευνοηθούν και οι τρεις πλευρές (τράπεζες, καταναλωτές και κράτος) από αυτή τη μεγάλη αλλαγή. Με αυτό τον τρόπο εκτός από την ευκολία και την ταχύτητα των συναλλαγών, βασίζονται επίσης και στην πάταξη της φοροδιαφυγής, το οποίο είναι ένα μεγάλο και φλέγον θέμα για την εποχή καθώς επίσης αποτελεί ένα βασικό παράγοντα που έφτασε την χώρα μας αλλά και τον κάθε ένα από εμάς σε αυτήν ακριβώς την κατάσταση. Επιπλέον ενημερωθήκαμε για τα ποσοστά των καταναλωτών που ακόμα και σε αυτή τη δύσκολη περίοδο που περνάει η χώρα μας αιτούνται για πιστωτικές κάρτες. Κάποιοι από αυτούς είναι χαμηλόμισθοι ή και συνταξιούχοι οι οποίοι με το μισθό τους και τα τεκμήρια δεν μπορούν να καλύψουν τις περισσότερες από τις βασικές τους ανάγκες. Φυσικά οι περισσότερες από τις αιτήσεις αυτές απορρίπτονται καθώς οι αιτούντες δεν πληρούν τις προδιαγραφές για την έκδοση πιστωτικής κάρτας. Επίσης η πολιτική των τραπεζών όσον αφορά το ζήτημα των αιτήσεων για πιστωτικά προϊόντα έχει γίνει πολύ πιο αυστηρή από ότι ήταν παλαιότερα. Σαν αποτέλεσμα λοιπόν, η εμπιστοσύνη των τράπεζων προς την πιστοληπτική ικανότητα των πελατών τους έχει κλονιστεί. Ως εργαλείο έρευνας χρησιμοποιήσαμε ένα διαδυκτιακό ερωτηματολόγιο το οποίο αναρτήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όπου ζητούσαμε τη γνώμη των καταναλωτών/πελατών σχετικά με τις πιστωτικές κάρτες και τη χρησιμότητα τους. Στο έκτο κεφάλαιο πραγματοποιείται μία σύγκριση μεταξύ των πληροφοριών που συγκεντρώσαμε από τη βιβλιογραφία και αυτών που διαπιστώσαμε μέσω της έρευνάς μας. Προσπαθήσαμε να έχουμε ουδέτερη και αντικειμενική στάση κατά τη διεξαγωγή της έρευνς μας. Θεωρούμε ότι έχουμε καλύψει μεγάλο μέρος των πληροφοριών που χρειαζόμαστε για να κατλήξουμε σε ένα ασφαλές συμπέρασμα.